Tuesday, December 20, 2016

अर्ज किया है.....

कुछ फासले ऐसेभी होते है जनाब
जो तय तो नही होते मगर नजदिकीया कमालकी रखते है

(Forwarded)
The CIA's Secret War In Tibet - James Morrison and Kenneth Conboy

To Sir With Love - E.R. Braithwaite

Domino: The Simplest Way To Inspire Change - Nick Tasler

Influence: The Psychology Of Persuasion - Robert B. Cialdini
तामिळनाडूच्या मुख्यमंत्री जयललिता गेल्यावर व्हॉटसएपवर आलेले काही मेसेजेस चांगलेच खटकले. जयललिता ह्या अविवाहित होत्या. त्यामुळे त्यांचा 'एकाकी राजकन्या' असा उल्लेख करून त्यांच्या मृत्यूसमयी त्यांच्या जवळचं असं कोणीही नव्हतं ह्यावर एक मेसेज होता. मला एक सांगा - जेव्हा पंतप्रधान मोदी किंवा अटलबिहारी वाजपेयी ह्यांच्यासारखे नेते जातील तेव्हा त्यांचाही ते एकाकी होते म्हणून उल्लेख होईल का? उत्तर दुर्देवाने नाही असंच आहे. त्यांच्या राजकीय कारकिर्दीबद्दलच लिहिलं जाईल. पण बाई अविवाहीत असणं म्हणजे मोठा सामाजिक गुन्हा असल्यासारखं लोक वागतात. तिने लग्न केलं नाही म्हणजे ती एकाकीच असणार हे धरून चालतात. तरी बरंय जयललिता म्हणाल्या होत्या की स्त्रीने मुलंबाळं हवी असतील तर लग्न करावं, आपल्याला सांभाळायला पुरुष पाहिजे म्हणून नाही. पण हे कोणी लक्षात घेईल तर ना.

असेच काही मेसेजेस त्यांनी एमजीआर ह्यांचा उपयोग करून राजकारणात केलेल्या प्रवेशावर होते. खरं तर जयललिता ह्या अत्यंत हुशार होत्या. हिंदी आणि इंगजी ह्या दोन्ही भाषांवर त्यांचं प्रभुत्त्व होतं. त्यांचं भाषण ऐकून इंदिरा गांधी सुध्दा प्रभावित झाल्या होत्या असं पेपरात आलं होतं. पण आपल्या पुरुषप्रधान देशात लोकांना हे दिसत नाहीच. दुर्दैवाची गोष्ट म्हणजे माझ्या एका सरांनी ज्ञानेश्वरांच्या कुठल्याश्या ओवीचा संदर्भ देऊन स्त्रीला रूप आणि बुद्धी दोन्ही असले म्हणजे ती त्याचा पुरेपूर उपयोग करून घेते असला काहीतरी मेसेज फोरवर्ड केला होता. ज्ञानेश्वरांच्या ओवीचा असला काही अर्थ असेल असं मला वाटत नाही आणि असलाच तर ती अत्यंत दुर्दैवाची गोष्ट आहे असंच मी म्हणेन. तसं मी सरांना कळवलंसुध्दा.

'देवलोक' च्या दुसर्या सिझनचे एपिसोड्स पहाताना देवदत्त पटनाईक जेव्हा देवीच्या शक्तीचा पुन्हापुन्हा उल्लेख करतात तेव्हा राहूनराहून वाटतं की देवीच्या शक्तीरुपाची पूजा करणारा आपला भारतीय समाज असा कसा बदलला? का हा दांभिकपणा युगानुयुगं चालू आहे? :-(

३. लोकसत्ता - दिवाळी अंक २०१६

'शितावरून भाताची परिक्षा' करावी असं म्हणतात. अंकाचं 'संपादकीय' वाचून हा अंक आवडेल अशी आशा वाटायला लागली. 'अंतरंग' ही अनुक्रमणिका बघून लेखांचे विषयसुध्दा मस्त वाटले.

आंतरराष्ट्रीय राजकारण हा माझा नेहमीच आवडीचा विषय राहिला आहे. त्या दृष्टीने 'पंतप्रधान ते अध्यक्ष व्हाया' हा पुतीन ह्यांच्यावरचा लेख खूप आवडलाच पण 'देशोदेशीचे ट्रम्प' ह्या सदरातले सगळे लेखसुध्दा अतिशय माहितीपूर्ण होते. अर्थात हे लेख मी २ महिने उशिरा वाचत असल्याने संदर्भ बरेच बदलले आहेत. पण ह्या लेखांत वर्तवलेल्या शक्यता आणि प्रत्यक्षातली परिस्थिती ह्यात किती साम्य आणि किती फरक आहे हेही त्यामुळे पाहता आलं.

'सजनवा बैरी हो गये हमार' हा गीतकार शैलेन्द्र ह्यांना 'तिसरी कसम' हा चित्रपट बनवताना आलेल्या अनुभवांवरचा, 'नेताजी फाईल्स' हा सुभाषचंद्र बोस ह्यांच्या गुढ मृत्यूवरचा आणि 'पेंक्रीची कमाल' हा स्वादुपिंडावरचा हे सर्व लेख सुध्दा सुरेख. 'पेंक्रीची कमाल' वाचून तर असं वाटलं की एव्हढ्या सोप्या भाषेत अधिक मेडिकल माहिती मिळाली तर मजा येईल. लोकसत्ताने ह्या विषयावरचं अनिल अवचट ह्यांचं सदर नव्या वर्षात सुरु करायला हवं. 'कार्यसंस्कृती: वर्ल्ड कॉर्पोरेट कंपन्यांची' ह्या सदरातले ३ लेख आणि 'शंभरीचा रणगाडा' वाचनीय. 'संस्कार महत्त्वाचे' मधली व्यंगचित्रं आवडली.

'अनवट भटकंती' मधले पोम्पे, काबुल, रोद्रीग्ज द्वीपसमूह, सुदान, उझबेकिस्तान, कंबोडीया हे सगळेच लेख वाचनीय. एव्हढंच आहे की ह्या जगात किती किती आणि काय काय बघायचं राहिलंय हे लक्षात येऊन थोडी खिन्नता आली :-) काबुल बघायला मिळायची शक्यता धुसर दिसते पण पोम्पे, उझबेकिस्तान आणि कंबोडीया माझ्या यादीत जाऊन बसलेत.

'शोध शेक्सपियरचा' हा लेख शेक्सपियर वाचला नसल्याने फारसा भावला नाही ह्यात चूक सर्वस्वी माझी. 'सर्जनचिंतन: आत आणि बाहेर' आणि 'एक सदारंग खयाल' हे दोन्ही लेख मात्र पूर्ण बाउंसर गेले.

थोडक्यात काय तर दिवाळी अंकांकडून मनोरंजन आणि ज्ञानवृद्धी ह्या ज्या दोन अपेक्षा असतात त्या ह्या अंकाने पुरेपूर पूर्ण केल्या त्याबद्दल माझ्याकडून १०० पैकी १०० मार्क्स :-)

Mumbai University Exhibition of Rocks, Minerals and Archaeological Antiquities

On Saturday I visited Mumbai University Exhibition at their Vidyanagari campus. This is apparently an annual event but I had never been there before. Needless to say, it was a worthwhile investment of time. The exhibition was a virtual treasure trove of coins, minerals, rocks, fossils (collected from Manjara and Narmada valley), stone tools, ancient pottery piece, Warli paintings, idols, ancient stone writings and more. I especially loved the fossil, coin and pottery collection.

Of course, the trip would have been a huge waste without shopping. :-) So I bought two clay replicas of the kind of stone tablets that were used in Mohenjodaro as means of exchange (at Rs. 50 each). Then 2 sets of ear-rings made of minerals (at Rs.100 each) and a 1-paisa coin from the 60s India (at Rs. 10). I had to drag myself away from the counter that was selling mineral boxes (at Rs. 500 each) with a Herculean effort.

Here are some photos:



Polished Agate




Painting made using minerals




















Replica of a fort




As usual, I tuned into Times Now and CNN before going to bed a couple of nights ago. Times Now Breaking News was of the appointments of new chiefs for RAW, IB as well as armed forces. I didn't wait to find out if the tenure of the previous chiefs was coming to an end. It could very well be so but I am not able to get rid of the unsettling feeling that all this is in preparation for the war with Pakistan that many believe the present Indian government plans to wage during the last year of its power. After all, the reason why Dr. Raghuram Rajan wasn't asked to continue as RBI governor became crystal clear when Dr. Urjit Patel was seen mostly in the background during the whole demonetization exercise. Of course, I would be happy to be proven wrong because God knows war never did any good for anyone. Guess there is nothing more to be done but to wait and watch. :-(

The footage on CNN was even more unsettling. It seemed to be some hospital in Syria.....probably in Aleppo. A Muslim woman, her face covered in blood and dust, was repeatedly talking about someone being gone. A kid, maybe 13-15 years old, was carrying a bundle in his arms while doing his best to console the woman. I was afraid there was a baby in that bundle and prayed fervently that it wasn't dead or injured. The kid kept saying that the God will avenge Assad for what he has done to them. There were two more children covered in dust, their faces devoid of any emotion, who had got separated from their mother. They blankly tagged along with a woman who was searching for their mother. I knew I didn't want to watch but I couldn't move. And a tiny part of my brain was protesting that there was something inherently wrong about broadcasting people's suffering for the entire world to see. We want to celebrate happiness with others but most of us prefer to grieve alone. And most would resent if that grief became Breaking News. And yet I couldn't help but feel that that kid's comment about God punishing Assad was calculatedly made for the benefit of the cameras. I hated myself the moment that thought crossed their mind. But there it was - no getting away from it.

That's when the tiny letters in the top left of the screen caught my eye. It said something to the effect that the footage might be disturbing. With the sordid state that the world has been in for several years now, I wonder if people even know what being disturbed feels like anymore :-(